مدیریت آلودگی هوا زیر سایه تحریمها و کم کاری سازمان های متولی 

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، خانم سمیه رفیعی , رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفتگو با برنامه سلام صبح بخیر شبکه سه سیما گفت: بر اساس گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد اثر تحریم ها در  آلودگی به شدت زیاد است.

سوال : سوالی که شاید ذهن خیلی از مردم را به خودش مشغول می کند این است که از هر کسی می پرسی می گوید من مسئول نیستم ۲۰ دستگاه طبق قانون هوای پاک مسئول هستند و از آن یکی هم باید بپرسی ، چه کسی و کدام ارگان باید این ۲۰ دستگاه را با هم هماهنگ کند و به پاسخگویی برساند ؟

خانم رفیعی : حتما سازمان محیط زیست در کل قانون وظیفه نظارت و هماهنگ کنندگی در این قانون برعهده اش است در بررسی ترک فعل هایی که داشتیم خود سازمان حفاظت محیط زیست بیشترین تکالیف به عهده اش است و به همان نسبت بیشترین ترک فعل ها را دارد که برمی گردد به بحث نظارت در حسن اجرای قانون.

سوال : این روزها صحبت از پیروز و حیوانات مختلف زیاد است ولی واقعا طبیعت ما جانور محور نیست یعنی این آب و خاک حفظش شاید بیشتر مورد نیاز پیروز و امثال آن هم باشد و باید این ترک فعل ها را بیشتر بررسی کرد که چرا این اتفاق می افتد اگر امروز از پلیس ناراحتیم که چرا خودروها را شماره گذاری می کند و از صمت که چرا خودرو های آلاینده را تولید می کند، از وزارت نیرو که چرا نیروگاههایش بروز نشده و از ستاد توسعه علم و فناوری که چرا فناوری لازم را برای این ها نیاورده که به روز شوند و در نهایت همه این ها برمیگردد به  سازمان محیط زیست و الان یکسال گذشته از استقرار رئیس سازمان ، دغدغه های شخصی خود ایشان هم از قبل بوده ولی نمی دانم چرا وقتی استقرار حاصل می شود این دغدغه ها به فراموشی سپرده می شود ؟

خانم رفیعی : واقعیت این است که سازمان محیط زیست یک سازمان کوچکی است به لحاظ ساختار و با یک حجم زیادی از وظایف و مسئولیت ها که برعهده اش است و این یک واقعیت است مثلا همین پیروز را که اشاره فرمودید حوزه حیات وحش خودش یک دنیایی است برای بحث مدیریت ، با همه مسائلی که وجود دارد محیط زیست دریایی به همین ترتیب ، محیط زیست انسانی یعنی خود شاخص الودگی هوا که به نظرم مهمترین نقدی که به این حوزه می شود داشت عدم فرماندهی واحد این مسئله است ، مثلا حوزه پسماند یک ماجرا است آلودگی آب و خاک را به درستی گفتید ما کمتر راجع به خاک صحبت کردیم و واقعا به آن نیاز است حتما در رسانه ها پرداخته شود ما قانون حفاظت از خاک را داریم هنوز آن هم بعد از چندین سال که از تصویبش می گذرد آئین نامه هایش کامل نشده و چقدر مسئله داریم برای خاکی که این قدر در کشور ما ارزشمند است هر یک سانت ، صدها سال باید بگذرد که تولید شود و همان دارایی های طبیعی است که در حساب و کتاب ما نمی گنجد متاسفانه ، همه این ها بر عهده سازمان محیط زیست است و باید پاسخگو باشد , ولی یک مدیریت و تدبیر درست در مدیریت به نظر من خیلی می تواند این مسائل را فرماندهی کند ولی سخت است ، عرض کردم مثلا همین قانون هوای پاک خودش برای اجرایش ردیف مستقل بودجه نداشت چرا ؟ مثلا برای وزارت صمت یا هرکدام از دستگاه هایی که در این زمینه مکلف هستند ردیف های داخلی داشته برای اجرا منتها خودش به تنهایی مستقلا ردیف نداشت که با پیگیری هایی که کردیم برای اولین بار امسال این ردیف محقق شد و الان هم مداوم در تلاشیم که این ردیف حتما افزایش یابد , چون اگر قرار باشد قدم های مثبتی برداریم باید یک اتفاق بزرگ برایش پیش بینی کنیم یک نکته ای همه که من در شورای عالی محیط زیست به آقای رئیس جمهور پیشنهاد دادم خوب یکی از دستورات شورای عالی محیط زیست ، تغییر و تحول در ساختار شورای عالی بود به آقای رئیس جمهور عرض کردم ببینید هیچ نهاد یا ارگان یا هیچ مرجعی را نداریم که بخواهد راجع به بحث تغییرات اقلیمی برنامه ریزی یا حتی آینده نگری کند و بهترین محملش شورای عالی محیط زیست است که به ریاست خود رئیس جمهور تشکیل می شود و تعدادی از وزرا در آن عضو هستند و 4 عضو حقوقی دارد و گفتم این را اگر قرار است تغییرساختاری داده شود و اگر قرار است این ساختار به پیشرو بودن این شورا بینجامد حتما باید تغییرات اقلیمی را در آن ببینید ، که باید این برایش برنامه ریزی شود ، فارغ از انتقادی که به نقد و عملکرد دستگاهها دارم و راهکارهایی که کنارش به آنها می دهیم اما بحث تغییرات اقلیمی و یک سری مسائل که بصورت طبیعی با آن مواجهیم و نیاز دارد که این ها در تمام برنامه ریزی های ما دیده شوند چه در بلند مدت و حتی در کوتاه مدت ، این هیچ مرجعی ندارد,  و این پیشنهاد را خدمتشان دادم و گفتم این را لایحه کنید چون تغییر و تحول در شوراهای عالی باید بیاید مجلس مصوب شود و تا زمانی که خودم باشم حتما کمک می کنم که این مصوب شود .

سوال : خیلی از صاحبنظران وقتی با انها صحبت می کنیم مثلا وقتی می گوییم فیلتر اتوبوس باید عوض شود از تحریم می نالند ، می گوییم فیلترهای نیروگاهها باید عوض شود از تحریم می نالند ، تحریم چقدر در قصه الودگی هوا موثر است ؟

خانم رفیعی : یک گزارش خیلی خوبی اخیرا منتشر شد هفته گذشته از کارشناسان مستقل سازمان ملل ، من خودم وقتی گزارش را خواندم خیلی حس خوبی به من دست داد گزارش این ها می گویند اثر تحریم ها در همین آلودگی به شدت زیاد است و به چند مورد اشاره می کنند همین بحث سوخت را اشاره می کنند، بحث حمل و نقل را اشاره می کنند , من خودم به وزارت صمت بارها انتقاد کردم با این ساماندهی صنعت خودرو ، لایحه ای که دولت آورد به شدت مخالفم این ها همه سرجایش بماند ، نقدهای کارشناسی اش هم بماند اما یک مسئله مهمی که داریم این تحریم ها است اگر ما قرار باشد ماشینی را هم وارد کنیم یک سایه سنگینی به نام تحریم داریم که به راحتی نمی توانیم , این واقعیت است برای همین بحث فیلتراسیون در حوزه نیروگاهها و صنایع بزرگ ، البته دانش بنیان ها کارهای خیلی خوبی کردند ، شرکت های داخلی کارهای خوبی کردند اما تحریم ها در قطعات و تجهیزاتی نیروگاهی ، گاهی یک سری قطعات خیلی ریز که به چشم نمی آید اما واقعا می تواند در بحث احتراق کامل خیلی کمک کننده باشد و این ها تحریم هستند و وارد نمی شوند , این گزارش هم می تواند مستمسک خیلی خوبی باشد اما نباید به همین جا ختم شود به نظر من نقش دستگاه دیپلماسی به شدت این جا تعیین کننده است که بتواند از همین مستمسک هایی که به دستش می اید برای پیشبرد منافع کشور استفاده کند ، این کار خیلی شدنی است و کم هم ندارد دستاویزهایی که می تواند آن ها را دنبال کند و پیگیری کند حتی در مذاکرات جدی تر سیاسی می تواند این ها را پیش ببرد . من این را از وزیر خارجه خواستم اخیرا خودم نشستی را شرکت کرده بودم راجع به تغییرات اقلیمی که با کشورهای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو منا تشکیل شده بود خیلی به صراحت عرض کردم, ما اگر داریم راجع به تغییرات اقلیمی صحبت می کنیم باید یک رصد منطقه ای و فارغ از مرزها داشته باشیم ما در منطقه منا به شدت درگیر این ماجرا هستیم همه جای دنیا متاثر از این تغییرات اقلیمی است ، کشورهای اروپایی و کشورهای اسکاندیناوی و آمریکایی و کشورهای حوزه خلیج فارس و منا هم به یک شکل ، اما اولین ابزار ما برای مدیریت این ماجرا بحث مانیتورینگ و رصد این ماجرا است چگونه می توانیم راجع به آن یک اقدام بین المللی کنیم در شرایطی که ما هنوز اطلاعات پایه ای ما در حوزه مانیتورینگش درست و کامل نیست ؟ این را آن جا صحبت کردم و مورد قبول همه اعضا ، اصلا در گزارشات قرار گرفت ما با همه تحریم ها می دانید خود این ایستگاههای سنجش هم به این حوزه تحریم ها برمی گردد ولی ما با همه این ماجراها نسبت به کشورهای منطقه پیشرو هستیم ، کشور ما کشوری است که ایستگاههای سنجش را توانسته تامین کند حالا بگذریم از این که در تعمیر و نگهداری اش ماجرا داریم همچنان ولی یک کشوری مانند عراق تا جایی که اطلاع دارم فقط یک ایستگاه دارد کشورهایی مانند سوریه و سودان که کشور ما متاثر از این ها می شود درحوزه گرد و غبارها حداقل ، آنها ایستگاهی برای پایش و رصد ندارند ، این را گفتم ودر گزارشات انجا هم مصوب شد یعنی این تفاهم و توافق بین المللی اقدامی صورت بگیرد , این نشست برای سه چهار هفته پیش است و من می خواهم همچنان وزیر امورخارجه را ببینم و بگویم خوب این را دنبال کنید , این پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران است . ایشان هنوز فرصت نکرده اند. ما یک نشستی هم داشتیم راجع به گرد و غبار و کلی هزینه دادیم و کلی کشورها آمدند کشور ما و ته آن هم ماجرایی پیش نیامد و همه تقصیرها را انداختیم گردن یک کشور و گفتیم تا آن کشور درست نشود ، الان داریم راهکار می دهیم مانند همان ۲۶ راهکاری که به دوستان دادیم یعنی وظیفه من به لحاظ اخلاقی و شرعی و انسانی بوده ولی وظیفه مجلسی من نبود ، ولی همه داریم در این آب و هوا زندگی می کنیم این کارها را می کنیم اما نمی دانم چرا اولویت داده نمی شود ، خدا شما رسانه ها را خیر دهد که انعکاس صدای مردم هستید و مطالبات مردم را می گویید اما تا این اراده وجود نداشته باشد ، رئیس جمهور می گویند من با دادستانی کل جلسه داشتم انصافا معاونت حقوق عامه به شدت پیگیر این ماجرا است و خدا خیرشان بدهد یعنی پیگیری های حرفه ای می کنند , شاید خیلی هایش رسانه ای نشود که بگوییم , اما انصافا من که ماجرا را می بینم و پیگیر آن پرونده ۲۳۴ هستم می دانم که انصافا دارند با جزئیات پرونده را پیگیری می کنند,  اما این باید اولویت تصمیم گیران باشد , نمی شود ما از آلودگی هوا صحبت کنیم بعد وزیر صمت بیاید یک مهلت برای یک موضوع یاتصمیم آلاینده بگیرد و رویش هزار اسم بگذارد و این تصمیم دقیقا خلاف مُر قانون هوای پاک باشد یا دیگری چیز دیگر بگوید , به این نمی گویند مدیریت آلودگی هوا .

سوال : فکر می کنم همه روسای دستگاهها و تصمیم گیرها یک مقدار پنجره را بیشتر نگاه کنند من یک وقتی رفتم اتاق یکی از مسئولین دیدم اتاقش دستگاه تصفیه هوا دارد خیلی ناراحت شدم گفتم اولا همه مردم این دستگاهها را ندارند و وقتی این را گذاشتید سلامت خودتان را تضمین کردید ولی به این فکر نمی کنید که بقیه چکار باید بکنند و وقتی هوا آلوده است نگران همدیگر هستیم که هموطنان ما فرقی نمی کند کدام شهر باشد هرجای کشور که این اتفاق می افتد برای ما رسانه ای ها نگران کننده و ناراحت کننده است و پیگیر هم هستیم امیدواریم مسئولین ذیربط پاسخگو باشند از یک جهت بحث برنامه ریزی است که خدمت شما هستیم و بحث پیگیری است که خدمت شما هستیم ولی آنجایی که باید پاسخگو باشند دوستانمان در سازمان محیط زیست و عزیزان در همه دستگاههایی که باید پاسخگو باشند امیدواریم به این ندای رسانه ملی که وظیفه ما در قانون هوای پاک وظیفه ما پیگیری است از دستگاههای مختلف و باید فرهنگ سازی کنیم و آنها باید بیایند و پاسخ دهند .

خانم رفیعی : البته یک وظیفه آگاهی رسانی هم دارد و در این بخش هم دستگاهها باید به کمک شما بیایند و آن اطلاعات درستی که شما باید به مخاطب بدهید را باید اطلاعات درست و آگاهی درست به مردم بدهیم آن باز یک بخشی اش بر عهده رسانه است ولی باز آن دستگاه هایی که مسئولیت دارند باید این خوراک را تامین کنند .

سوال : انشاالله این اتفاق بیفتد و سهم خودمان از هوای پاک را بتوانیم به دست بیاوریم .

خانم رفیعی : ما کارهای خوبی که کردیم قبلا یک سری از الاینده ها را توانستیم خوب مدیریت کنیم و باز هم می توانیم به شرط این که بخواهیم .

سوال : انشاالله که این اراده بوجود بیاید .